Yayın Etiği ve Yayında Suistimal Beyanı

Yayın etiği ve yayın politikası bildirgemiz, “Code of Conduct and Best-Practice Guidelines for Journal Editors” (Committee on Publication Ethics, 2011) kuralları esas alınarak hazırlanmıştır.

 

Editörler, gönderilen makaleleri yazarların ırkı, cinsiyeti, cinsel yönelimi, etnik kökeni, vatandaşlığı, dini inancı, siyaset felsefesi veya kurumsal bağlantısı dikkate alınmaksızın, yalnızca akademik değerlerine (önem, özgünlük, çalışmanın geçerliliği, netlik) ve derginin kapsamına uygunluğu temelinde değerlendirir.

Düzenleme ve yayınlama kararları, derginin kendisi dışındaki hükümet veya diğer kurumların politikaları tarafından belirlenmez. Editör, derginin tüm editoryal içeriği ve bu içeriğin yayınlanma zamanlaması üzerinde tam yetkiye sahiptir.

 

Editörler ve editoryal personel, gönderilen bir makale hakkında herhangi bir bilgiyi sorumlu yazar, hakemler, potansiyel hakemler, diğer editör yardımcıları ve yayıncı dışında hiç kimseyle paylaşamaz.

Editörler ve yayın kurulu üyeleri, gönderilen bir makalede yer alan yayınlanmamış bilgiyi, yazarların açık yazılı izni olmadan kendi araştırma amaçları için kullanamaz. Yazının ele alınması sonucunda editörler tarafından elde edilen ayrıcalıklı bilgi veya fikirler gizli tutulur ve kişisel menfaatler için kullanılamaz. Editörler, gönderilen makalelerle bağlantılı yazarlar, şirketler veya kurumlardan herhangi biri ile rekabetçi, işbirlikçi veya diğer ilişkilerden/bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışmaları varsa; makaleleri değerlendirmekten kaçınır. Bunun yerine, yayın kurulunun başka bir üyesinden makaleyi ele almasını ister.

Editörler, gönderilen tüm makaleleri alanında uzman en az iki hakem tarafından hakem değerlendirmesine tabi tutulmasını sağlar. Editör, söz konusu çalışmanın geçerliliği, araştırmacılar ve okuyucular için önemi, hakemlerin yorumları, telif hakkı ihlali ve intihal ile ilgili yürürlükte olan yasal gerekliliklere dayanarak dergiye gönderilen yazılardan hangilerinin yayınlanacağına karar vermekle sorumludur. Editör, bu kararı verirken diğer editörler veya hakemlerle görüş alışverişinde bulunabilir.

 

Hakem değerlendirmesi editoryal kararlar vermede editörlere yardımcı olur ve yazarlarla yapılan editoryal iletişimler aracılığıyla yazarların makalelerini desteklemektedir. Hakem değerlendirmesi, resmi bilimsel iletişimin temel bir bileşenidir ve bilimsel çalışmaların merkezinde yer alır.

Bir makale için hakemlik daveti gönderilen kişi, araştırmayı inceleme konusunda kendini yetersiz hissederse veya belirlenen süre içinde incelemesini tamamlayıp göndermesi mümkün olmayacağını düşünüyorsa, derhal editörleri bilgilendirmeli ve alternatif hakemlerle iletişime geçilebilmesi için inceleme davetini reddetmelidir.

İncelenmek üzere alınan tüm yazılar gizli belgelerdir ve bu şekilde ele alınmalıdır. Editör tarafından yetkilendirilmedikçe (ki bunu yalnızca istisnai ve özel durumlarda yapacaktır) başkalarına gösterilmemeli veya başkalarıyla tartışılmamalıdır. Bu husus inceleme davetini reddeden hakemler için de geçerlidir.

Değerlendirmeler objektif olarak yapılmalı ve gözlemler, yazarların makaleyi geliştirmek için kullanabilecekleri destekleyici argümanlarla açıkça formüle edilmelidir. Yazarların kişisel olarak eleştirilmesi uygun değildir.

 

Hakemler, makale konusuyla ilgili atıf yapılmamış yayınlanmış çalışmaları gönderilen makalede belirlemelidir. Daha önceki yayınlarda yer almış olan herhangi bir gözlem, türev veya görüş, ilgili alıntı ile birlikte sunulmalıdır. Ayrıca hakemler, incelemekte olduğu yazı ile diğer (yayınlanmış veya yayınlanmamış) herhangi bir yazı arasındaki önemli bir benzerlik veya örtüşme durumunda editörleri bilgilendirmelidir.

Hakemlik için davet edilen kişinin, eğer makaleyle bağlantılı yazarlar, şirketler veya kurumlardan herhangi biri ile rekabetçi, işbirlikçi veya diğer ilişkiler/bağlantılardan kaynaklanan çıkar çatışması söz konusu ise bu durumla ilgili derhal editörleri bilgilendirmeli ve alternatif hakemlerle iletişime geçilebilmesi için inceleme davetini reddetmelidir.

Gönderilen bir makalede yer alan yayınlanmamış materyal, yazarların açık yazılı izni olmadan bir hakemin kendi araştırmasında kullanılamaz. Hakemlik yoluyla elde edilen ayrıcalıklı bilgi veya fikirler gizli tutulmalı ve hakemin kişisel avantajı için kullanılmamalıdır. Bu, hakemlik davetini reddedenler için de geçerlidir.

 

Orijinal araştırmanın yazarları, yapılan çalışmanın ve sonuçların doğru bir açıklamasını sunmalı ve ardından çalışmanın önemi hakkında nesnel bir tartışma yapmalıdır. Makale, başkalarının çalışmayı tekrar edebilmelerine izin verecek düzeyde yeterli ayrıntı ve referansları içermelidir. Derleme makaleleri, doğru, objektif ve kapsamlı olmalı, editoryal 'görüş' veya bakış açıları aynı şekilde açıkça tanımlanmalıdır. Hileli veya kasıtlı yanlış beyanlar etik dışı davranış teşkil eder ve kabul edilemezdir.

Yazarlardan, editör incelemesi için makaleleriyle birlikte çalışmalarının ham verileri istenebilir ve yazarlar mümkünse verileri kamuya açık hale getirmeye hazır olmalıdır. Yazarlar, her halükarda, katılımcıların gizliliğinin ve tescilli verilere ilişkin yasal hakların korunabilmesi şartıyla, bu tür verilerin yayınlandıktan sonra en az 10 yıl boyunca diğer yetkin profesyoneller tarafından erişilebilir olmasını sağlamalıdır.

Yazarlar, tamamen orijinal eserler yazıp gönderdiklerinden,  başkalarının çalışmalarını ve/veya sözlerini kullanmışlarsa da buna uygun şekilde atıfta bulunduklarından emin olmalıdır. Makalede bildirilen eserin niteliğinin belirlenmesinde etkili olan yayınlara da atıfta bulunulmalıdır. İntihal, bir başkasının makalesini yazarın kendi makalesiymiş gibi “geçirmekten” başka birinin makalesinin önemli kısımlarını (atıfta bulunmadan) kopyalamaya, başka kelimelerle ifade etmeye veya başkaları tarafından yürütülen araştırmaların sonuçlarını kullanmaya kadar birçok biçimde olabilmektedir. Tüm intihal türleri etik olmayan yayıncılık davranışı oluşturur ve kabul edilemez.

Aynı araştırmayı anlatan makaleler birden fazla dergide veya birincil yayında yayınlanmamalıdır. Bu nedenle, yazarlar daha önce başka bir dergide yayınlanmış bir makaleyi değerlendirmeye göndermemelidir. Bir makalenin aynı anda birden fazla dergiye gönderilmesi etik olmayan yayıncılık davranışıdır ve kabul edilemez. Bazı makale türlerinin (klinik kılavuzlar, çeviriler gibi) birden fazla dergide yayınlanması, belirli koşulların yerine getirilmesi şartıyla bazı durumlarda haklı görülebilir. İlgili dergilerin yazarları ve editörleri, birincil belgenin aynı verilerini ve yorumunu yansıtması gereken ikincil yayını kabul etmelidir. Birincil referans metni, ikincil yayında mutlaka belirtilmelidir.

İçerik için kamusal sorumluluk alabilmeleri gerektiğinden, yalnızca aşağıdaki yazarlık kriterlerini karşılayan kişiler makalede yazar olarak listelenmelidir: (i) çalışmanın konseptine, tasarımına, yürütülmesine, veri toplamasına veya analizine/yorumlanmasına önemli katkılarda bulunmuş; ve (ii) taslağı hazırlamış veya önemli entelektüel içerik için eleştirel olarak revize etmiş; ve (iii) makalenin son halini görüp onaylamış ve yayınlanmak üzere gönderimini kabul etmiş olmalıdır. Makalede bildirilen çalışmaya önemli katkılarda bulunan (teknik yardım, yazım ve düzenleme yardımı, genel destek gibi) ancak yazarlık kriterlerini karşılamayan kişiler yazar olarak listelenmemelidir. Kendilerinden yazılı onay alınması şartıyla bu kişiler makalenin teşekkür bölümünde isim olarak belirtilmelidir. Sorumlu yazar, tüm uygun ortak yazarların (yukarıdaki tanıma göre) yazar listesine dâhil edilip uygun olmayanların dâhil edilmediğinden emin olmalı ve tüm ortak yazarların makalenin son halini görüp onayladığını ve yayınlanmak üzere sunulmasını kabul ettiğini doğrulamalıdır.

 

 

Yazarlar, sonuçları veya makaledeki yorumlarını etkileyebilecek herhangi bir çıkar çatışmasını mümkün olan en erken aşamada (beyan formunda başvuruyla birlikte ve makalede bir cümleyle belirterek) bildirmelidir. Açıklanması gereken olası çıkar çatışmalarına örnek olarak, hizmet karşılığı ücret, eğitim hibeleri veya diğer fonlar, üyelik, istihdam, danışmanlık, hisse sahipliği veya diğer öz sermaye çıkarları ve ücretli uzman tanıklığı veya patent gibi finansal olanların yanı sıra, lisans düzenlemeleri, kişisel veya profesyonel ilişkiler, bağlantılar, bilgi veya makalede tartışılan konu veya materyallerle ilişkili finansal olmayanlar da verilebilir. Çalışma için tüm mali destek kaynakları (hibe numarası veya varsa diğer referans numarası) açıklanmalıdır.

Yazarlar, ilgili diğer çalışmaları uygun şekilde kaynak gösterdiğinden emin olmalı ve ayrıca rapor edilen çalışmanın niteliğini belirlemede etkili olan yayınlara atıfta bulunmalıdır. Özel olarak elde edilen bilgiler (üçüncü şahıslarla yapılan görüşmelerden, yazışmalardan veya tartışmalardan) ilgili kaynaktan açık yazılı izin alınmadan kullanılamaz veya rapor edilemez. Yazarlar, makalelerin hakemliği veya hibe başvuruları gibi gizli hizmetlerin sağlanması sırasında elde edilen bilgileri, bu hizmetlere dâhil olan çalışmanın yazar(lar)ının açık yazılı iznini almadıkça kullanmamalıdır.

 

Yazarlar, editörlerin ham veri, açıklama ve etik onayı kanıtı, hasta onayları ve telif hakkı izinlerine ilişkin taleplerine derhal yanıt vererek, hakem değerlendirme sürecine katılmak ve tam olarak işbirliği yapmakla yükümlüdür. İlk olarak “revizyon” kararı verilmesi durumunda yazarlar, hakemlerin yorumlarına sistematik olarak, madde madde ve zamanında yanıt vermeli, makalelerini verilen son tarihe kadar revize ederek dergiye yeniden göndermelidir.

 

Yazarlar, kendi yayınlanmış çalışmalarında önemli hatalar veya yanlışlıklar fark ettiklerinde, derhal derginin editörlerini veya yayıncısını bilgilendirmek ve makaleyi bir yazım/dizgi hatası biçiminde düzeltmek veya makaleyi geri çekmek için onlarla işbirliği yapmakla yükümlüdürler. Editörler veya yayıncı, yayınlanan bir çalışmanın önemli bir hata veya yanlışlık içerdiğini üçüncü bir şahıs taraftan öğrenirse, makale yazarları ilgili makaleyi derhal düzeltmek veya geri çekmek veya dergi editörlerine makalenin doğruluğuna dair kanıt sağlama yükümlülüğündedir.

Editörler ve yayın kurulu, dergide yayınlanan makalenin içeriğinden ve yazarların ifade ettiği fikir ve görüşlerden sorumlu değildir. Yazıların orijinalliği, redaksiyonları ve hataların sorumluluğu tamamen yazarların sorumluluğundadır. Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisinde (BAED) incelenmek ve yayınlanmak üzere gönderilen tüm yazılar, özgünlük, etik konular ve faydalı katkılar için çift kör hakemli incelemeye tabi tutulur. Hakemlerin kararları, bir yazının dergide yayımlanması adına tek araçtır ve nihaidir.

Committee on Publication Ethics (COPE). (2011, March 7). Code of Conduct and Best-Practice Guidelines for Journal Editors. Retrieved from http://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf